140 TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN VE LOZAN’IN 100. YILINA ARMAĞAN Mudanya Ateşkesi ile savaş dönemi bitirilmiştir.9 Bu dönemde Türkiye’nin Dış politikası, bu etkenlerden tamamen etkilenmiş, siyasal ortamlar ve gerginlikler Türkiye’nin de gündeminden düşmemiştir. Bu olumlu gelişmeler diplomatik süreci hızlandırmış; Çiçerin tarafından Türkiye’ye atanan Budu Medivani, 1921 Şubat’ında Ankara’ya gelmiş ve aynı tarihlerde Rusya’ya atanan Türk Büyükelçisi Ali Fuat Paşa (Cebesoy) başkanlığındaki Türk heyeti 26 Şubatta Türk- Sovyet ittifakı görüşmelerine başlamıştır. Türk heyeti artan pazarlık gücünün de etkisiyle Milli Mücadele açısından önemli kazanımlar içeren Moskova Antlaşmasını Sovyet yetkilileriyle 16 Mart 1921’de (Yusuf Kemal Tengirşenk başkanlığındaki heyetin Moskova’ya varmasından sekiz ay sonra) imzalamıştır. Bu antlaşma ile Türkiye, her şeyden önce İngiltere’ye karşı güçlü bir dost kazanıyordu. Aynı durum Sovyetler için de söz konusu idi. Bu antlaşma ile Sovyetler Birliği, Sevr Antlaşmasını tanımayıp Misak-ı Millide belirlenen sınırlar içindeki Türkiye’yi ve onun hükümeti olarak Ankara’yı tanıyordu. Böylece Ankara hükümeti Doğu’da hedeflediği dış politika amaçlarına büyük ölçüde ulaşmış, esas mücadelenin sürdüğü Batı cephesinin gerisini güvenceye almıştır. Ayrıca daha önceki dönemlerde oldukça sınırlı kalmış olan Sovyetlerin yaptığı para ve silah yardımları bu antlaşmayı takiben önemli ölçüde artmış ve Milli Mücadelenin geleceğine önemli katkılar sağlamıştır.10 Türkiye’nin Dış Politikasının ana unsurları Milli Mücadele Döneminde oluşmaya başlamıştır. Atatürk döneminde uygulanan dış politika konusu üç ayrı devrede analiz edilebilir. Birinci devre: Millî Mücadele dönemidir. İkinci Devre: Lozan Konferansı dönemi olarak özetlenebilir. Üçüncü Devre ise: Modern Türkiye’nin esaslarının belirlendiği Türkiye Cumhuriyeti dönemidir.11 Öte yandan Sevr Antlaşması Türk 9 Ercan Karakoç, “Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi II Atatürk Dönemi Dış Politikası ve Dönemin Genel Konjonktürü”, http://acikerisim.gelisim.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11363/1752/09.%20Hafta%20 Sunum.pdf?sequence=1&isAllowed=y 10 Sovyet yardımları konusunda bkz. Alptekin Müderrisoğlu, Kurtuluş Savaşının Mali Kaynakları, Ankara 1974. 11 Bkz, Suat Bilge, Milletlerarası Politika, Ankara, 1960; Nihat Erim, Devletlerarası Hukuk ve Siyasi Tarih Metinleri, Cilt I”, Ankara 1953; Yusuf Hikmet Bayur, Türkiye Devletinin Dış Siyaseti, İstanbul 1952; Cemil Bilsel, Lozan, 2 Cilt’’, İstanbul 1933; Eyüp Kaptan, Lozan Konferansında Azınlık Sorunu, Harp Akademisi Yayınları, İstanbul, 2002; Seha Meray, Lozan Barış Konferansı, Tutanaklar- Belgeler, Ankara, A.Ü.S.B.F. Yayınları, 1969; İsmet Giritli, Türk Dış Politikasında 50. Yıl, 1919 -1969, İstanbul 1969.
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1