191 LOZAN KONFERANSI’NIN İÇ POLİTİKAYA YANSIMASI: RAUF BEY-İSMET PAŞA ÇEKİŞMESİ Rauf Bey ile İsmet Paşa arasındaki ilk görüş ayrılığı borçların ödenmesi konusunda çıktı. Mustafa Kemal Paşa ve Rauf Bey, İsmet Paşa’ya verdikleri talimatta, İstanbul’un boşaltılması ve borçların Frank şeklinde ödenmesi konusunda taviz verilmemesini istemişlerdi.47 İsmet Paşa, Batılıların, borçların altın veya Sterlin olarak ödenmesi teklifleri karşısında bir süre bocaladıysa da Mustafa Kemal Paşa ve Rauf Bey’in bu konudaki ısrarlı tutumları karşısında, borçların altın veya Sterlin olarak ödenmesi teklifini kabul etmedi.48 Yunanistan’dan istenen tamiratı bedeli konusunda da görüş ayrılığı belirdi. Bu konu Türk Heyeti ile TBMM Hükümeti arasındaki ilişkiler açısından oldukça önemli hal almıştı. Bu sorunda Rauf Bey ile İsmet Paşa arasında görüş ayrılığı çıktı ve zamanla bu ayrılık geniş boyutlar ulaştı. Türk Hükümetinin tamirat bedeli konusundaki görüşünü, daha Mayıs ayının başında, Maliye Vekili Hasan Fehmi Bey kesin olarak açıklamıştı. Bu açıklamaya göre; en mamur şehirleri yakan, yıkan ve harabeye çeviren Yunanlardan tamirat bedeli mutlaka alınacaktı.49 Yunan tamiratı ile ilgili görüşmelere 15 Mayıs’ta başlandı. Fransızlar ve İngilizler görüşmelerde tamamen Yunanlardan yana bir tavır takınmışlardı. Ancak İtalyanların Türk tezlerine karşı daha ılımlıydı. Çünkü İtalya, Yunanistan’ın kuvvetli bir Akdeniz devleti olmasını kendi menfaatlerine pek uygun görmüyordu.50 Bu yüzden de Yunan davasına fazla ilgi göstermediler. Batılı Devletler, tamirat sorununun çözümü için önce şu üç yolu önerdiler: 1- Yunanistan’ın Türkiye’ye peşin olarak ödeme yapması; 2- Yunanistan’ın ticaret gemilerinden bir kısmını tamirat bedeli olarak vermesi; 3- Yunanistan’ın tamirata karşılık Karaağaç’ı vermesi… Yunan temsilci Venizelos, bu görüşlerden üçüncüsünü, yani tamirata bedeline karşılık Karaağaç’ı vermeyi kabul etti.51 Rauf Bey, 23 Mayıs telgrafı ile İsmet Paşa’ya tamirat bedeline karşılık Karaağaç’ın kesinlikle kabul edilmemesi gerektiğini bildirdi. Aynı tali47 Cebesoy, a.g.e., s. 328. 48 Cebesoy, a.g.e., s. 329-333. 49 Vakit, 9 Mayıs 1923. 50 Cemal Kutay, Lozan’da İsmet Paşa’yı Kim Öldürecekti?, İstanbul 1956, s. 43. 51 Cebesoy, a.g.e., s. 335.
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1