197 LOZAN KONFERANSI’NIN İÇ POLİTİKAYA YANSIMASI: RAUF BEY-İSMET PAŞA ÇEKİŞMESİ lanmadan, yerime Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Reisi Fevzi Paşa’yı vekil bırakarak eski intihap dairem olan Sivas’a gitmek, kara günlerde Heyet-i Temsiliye azalığı ve mebusluğunu bana emanet eden Sivaslılara teşekkür ile bu intihabda neden İstanbul mebusluğunu kabul ettiğimi anlatmak ve oradan validem nezdinde bir müddet istirahat etmek üzere İzmir’e gitmek istiyorum.” 74 Yine Ali Fuat Cebesoy’a göre Mustafa Kemal Paşa, Rauf Bey’in istifasını engellemek için İsmet Paşa’yı suçlayan bir konuşma yapmış, ancak Rauf Bey kararından vazgeçmemişti. Milli Mücadele komutanları arasında anılarını diğerlerinden sonra kaleme alan İsmet Paşa, Rauf Bey ile ortaya çıkan çelişkileri, sonraki dönemlerde pek önemli bulmadığını açıklayacaktı. Ona göre; Lozan’da güçlük yoktu, münakaşa vardı. Haberleşme gizli kapaklı değildi. Mustafa Kemal Paşa’ya yazılan raporlar, Rauf Bey tarafından okunduktan sonra kendisine veriliyordu.75 Oysa konferans sırasında ve konferanstan sonra İsmet Paşa ile Rauf Bey arasındaki anlaşmazlık gün geçtikçe daha da büyümüştü. Bu çekişme daha sonra Mustafa Kemal Paşa – Rauf Bey anlaşmazlığının doğmasına yol açmıştı.76 Kısacası, Lozan Antlaşması, barışı ve bağımsızlığı getirirken, diğer yandan Türk siyasî hayatında parçalanmaya ve gruplaşmaya yol açmıştı. Lozan içte bazı olaylar için son, bazıları için ise başlangıç oldu. Millî Mücadele başarıya ulaşmış ve yeni Türk Devletinin bağımsızlığı diğer devletlerce teyit edildi. Buna karşılık Milli Mücadele’yi yürüten kadro arasında gruplaşma, daha doğrusu hesaplaşma başladı. Rauf Bey ile İsmet Paşa arasındaki anlaşmazlık zamanla daha da arttı ve açık kutuplaşmaya yol açtı. Lozan Antlaşması nedeniyle İsmet Paşa’ya karşı çıkanlar genellikle karşılarında Mustafa Kemal Paşa’yı buldular. Her ne kadar İsmet Paşa Lozan’da bir diplomatik zafer elde etmişse d, gerek Ankara’da gerekse Lozan’da diplomatik ve siyasî strateji ve taktikleri perde arkasından hazırlayan ve uygulayan Mustafa Kemal Paşa olmuştu.77 Hem bu nedenle hem reel dış politika gereği hem de antlaşmanın kazandırdıkları 74 A. F. Cebesoy, “Atatürk ile Millî Mücadele Arkadaşları Sulhtan Sonra Neden Anlaşamadılar”, Yakın Tarihimiz, IV. Cilt, s. 226. 75 İnönü, a.g.e., s. 115. 76 Kandemir, a.g.e., s. 64. 77 Metin Tamkoç, “Savaşçı Diplomat İsmet Paşa”, Dış Politika, III. Cilt, IV. Sayı, Aralık 1973, s. 15.
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1