75 LOZAN’DA TÜRK DELEGASYONU tafa Kemal Paşa ile İsmet Paşa’nın Eskişehir’deki buluşması 18 Şubat’ta gerçekleşti ve buradan Ankara’ya beraber döndüler. İsmet Paşa’nın hükümet ve meclisle görüşmeden Mustafa Kemal Paşa ile buluşmuş olması bazı kişilerde rahatsızlık yaratmışsa da Mustafa Kemal Paşa bunu önemsememiştir.50 21 Şubat’ta mecliste gizli oturumda konuşan İsmet Paşa Lozan’daki görüşmeler hakkında bilgi vermiştir. İsmet Paşa, görüşmelerin kesilmediğini, askıya alındığını ve diğer heyetlerin birer kâtip bıraktığını, kendisinin de iki katip bırakıp Lozan’dan ayrıldığını belirtmişti. Ayrıca, konferansın bu durumda nazari olarak devam ettiğini ifade etmiş ve hiçbir şeye söz vermedikleri, barışa TBMM’nin karar vereceği vurgusunu özellikle şu şekilde yapmıştı:51 “…Meclisin vereceği karar hatt-ı hareketimiz olacaktır. Bu günkü vaziyet kâmilen takip ettiğimiz vaziyetin inkıta etmiş ve meçhule, suya düştüğünü tavzih nokta-i nazarından vaziyeti tenevvir içindir. Taahhüt ettiğimiz bir şey yoktur. Hiç kimse bize şunu verdiniz diye isnat edemez. Ne karar verirseniz kimse bir şey diyemez, onu serbestçe tatbik ederiz. Mesele bundan ibarettir”. 27 Şubat-6 Mart tarihleri arasında yine meclisteki gizli oturumlarda gelinen nokta tartışılmıştır. Bu tartışmalarda Mustafa Kemal Paşa da sık sık söz alarak, görüşlerini açıklamış ve İsmet Paşa’ya destek vermiştir. 6 Mart’ta Saruhan Mebusu Reşat Bey ve arkadaşlarının verdiği takrirde Musul meselesinin hallini geçici olarak ertelemek ve Avrupa hudutlarını tespit etmek için delegasyonun ve hükümetin dinlenildiği belirtilmişti. Malî, iktisadî ve idarî meselelerde memleket ve milletin hukuk ve istiklâlini elde etmek için barış teşebbüslerine devam edilmesi ve hükümet’in delegasyona zikredilen esasa göre vazife ve talimat vermesi teklif edildi. Yapılan oylama neticesinde takrire 170 oy verilmesi bir bakıma hükümete güvenoyu anlamına gelmekteydi.52 50 M. K. Atatürk, a.g.e., s. 961. 51 TBMMGCZ, İn’ikat: 196, Celse: 2-3, 21 Şubat 1338 (1923), c. 3, Ankara 1985, s. 1297-1298. 52 TBMMGCZ, İn’ikat: 6, Celse: 3, 6 Mart 1339 (1923), c. 4, Ankara 1985, s. 181-190.
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1