92 TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN VE LOZAN’IN 100. YILINA ARMAĞAN medeni âlemin kabul ettiği hakları tanır fakat kendi istiklalini kayıt altına koyacak hiçbir yeni teklifi kabul edemez azınlıkları kurtarmanın en iyi yolu onları hariçte lekeleyecek münasebetlere tahrik etmemek bu münasebetlerden korumaktır. Bunlar hariçten gelecek bir şefkate dayanmamalıdırlar. O zaman hepsi sulhden sonra Türk vatandaşları arasında yaşarlar. Ermeni meselesini maişet vasıtası veya silah diye alarak hariçte çalışan komiteler ortadan kalkarsa iki tarafta yaralarını sararlar. Türkiye’de kalmak isteyen Ermeniler Türk vatandaşlarıyla kardeşçe yaşayabilirler. Ancak Türk toprakları herhangi bir Ermeni yurdu için ne şark vilayetlerinde, ne Kilikya’da, anavatandan ayrılması mümkün yer yoktur. Zaten Türkiye bugün mevcut müstakil Ermeni Cumhuriyeti’yle muahedeler akdetmiştir. Diğer bir Ermenistan’ın vücut bulabileceğini Türkiye hayalinden bile geçirmez”. İsmet Paşa bu konuşmasıyla açıkça, Türkiye’de kalmak isteyen Ermenilerin Türk yurttaşlarıyla kardeşçe yaşamaya devam edeceklerini, Türkiye’nin ne doğuda ne de Kilikya’da bir karış toprağının Ermenilere verileceğini, bununla birlikte Ermenilerin Anadolu’daki nüfuslarının hiçbir zaman Curzon’un söylediği gibi 3.000.000 olmadığını, İngiliz kaynaklarını da kullanarak Ermenilerin 1.500.000’den fazla olamayacağını ve Dünya savaşı sırasında 2.500.000 Müslüman’ın savaşın kurbanı olduğunu vurguladı.24 İşin ilginç yanı İsmet Paşa, verdiği nüfusla ilgili rakamları İngiliz kaynakları ve Mavi Kitap’a dayanarak verirken, Lord Curzon Mavi Kitap’ı kullanmaktan kaçınmıştır25. Dr. Rıza Nur, 20 Aralık 1922 tarihli toplantıda Amerika Birleşik Devletleri delegesinin insanlık adına bir Ermeni yurdu istemesine karşılık “ mademki, Amerikalılar insaniyet için Ermenilerin rahatlarını istiyorlar kendileri insaniyete hizmet gayretindedir. Bu halde onlara Amerika’da yurt versinler… Çünkü Türkiye’de henüz konfor yoktur. Amerika tamamıyla teşkilatı yapılmış rahat ve saadeti yerinde zengin bir memlekettir. Ermeniler orada çok rahat olurlar” demiştir. Başka bir oturumda İtalyan delegesi Montagne “yarın yılbaşıdır bunu yılbaşı hediyesi olarak ver demesi üzerine “Bizde yılbaşında hediye ver24 Aynı eser, I, s.212-213, 221,224-225. 25 Aynı eser, I, s.215.
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1