117 LOZAN’A KADAR GÖÇ VE LOZAN ANTLAŞMASI SONRASINDA MÜBADELE UYGULAMASI Bu göç hareketinin sonunda, yaklaşık 1.700.000 insan yer değiştirmiştir. Bunun l.200.000’ini, Anadolu’dan Yunanistan’a göç etme durumunda kalan İstanbul dışındaki Türkiye uyruklu Ortodoks Rumlar oluştururken, 500.000’ini Batı Trakya dışındaki Yunanistan uyruklu Müslümanlar oluşturmaktadır.30 Ocak 1923 Tarihli Rum ve Türk Ahali’nin değişimini öngören protokol, 18 Ekim 1912 yılından sonra doğup büyüdüğü bağlı olduğu toprakları terk eden kişileri de kapsamına aldığı için Türkiye’ye gelen ya da Türkiye’den ayrılan göçmenlerin sayısı çok daha fazla olarak hesaplanmalıdır. On bir milyonluk Türkiye’den ayrılan 1.2 milyon kişinin yüzde sekseni kent kökenli Türkiye’ye getirilen yarım milyonluk Müslüman nüfusun yüzde yetmişi kırsal kesimden gelmiştir.21 1923’e kadar geçen 10 yıllık süre içerisinde Türkiye’nin yaklaşık 4 milyon kadar nüfus kaybı ve bu kaybın 18 ila 50 yaş arasındaki erkeklerden oluşması nedeni ile işgücüne duyulan ihtiyaç mübadele konusunu Türkiye açısından önemli bir hale getiriyordu. Batı Anadolu’dan göç eden Rumlardan kalan toprak, bölgedeki ekilebilir alanın altıda biri kadarına ulaşıyordu. 1923 yılında Türkiye nüfusunun 12.339.093 olduğu dikkate alınacak olursa, ortaya çıkan boşluğun kendi kültüründen insanlarla doldurulması hem nüfus hem de iş gücü açısından önem taşır.22 Nitekim Mustafa Kemal 1 Mart 1922 tarihinde yaptığı konuşmada genel olarak sağlık işleri üzerinde dururken; “milletimizin sıhhatini korumak ve takviye etmek, ölümü azaltmak, nüfusu çoğaltmak, bulaşıcı ve salgın hastalıkların tahribine karşı koymak ve bu suretle millet fertlerinin dinç ve çalışmaya kabiliyetli, sıhhatli vücutlar halinde yetişmesini temin etmek” açıklamasını yapmış23 dönemin son derece önemli sorunu olan salgın hastalıklar ile savaşın beraberinde getirdiği sakat ve ölüm oranı karşısında izlenmesi gereken politikayı belirtmiştir. İsmet İnönü de Manisa’da yaptığı konuşmada bu bağlamda şu açıklamayı yapmaktadır: “Şüphe yok ki memleket ihtiyaç ve ızdırap içindedir. Bununla beraber yeni gelenlere bu muhiti yadırgatmamak, kolaylık gös21 Kemal Arı, “1923 Türk-Rum Zorunlu Mübadelesi ve Türkiye’ye Etkileri”. http://www.lozanmubadilleri. org.tr 22 Çağlar Keyder, Dünya Ekonomisi İçinde Türkiye (1923-1929), Ankara (1982), s. 38-39. 23 Saim Ahmet Erkun, Türk Tababeti Tarihine Genel Bir Bakış, İstanbul 1935, s. 72.
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1