19 LOZAN’A GİDEN YOLDA MUDANYA MÜTAREKESİ GÜNLÜĞÜ tüne, yeniden savaşa tutuşmak istemiyoruz. Fakat istediğimiz neticeyi alamazsak, gerekirse, yeniden savaşacağız. Yokluk, imkânsızlık, yorgunluk, bunlar doğru. Muharebe hali bilinmez. Biz planımızı, durumumuza, hesabımıza göre, makul ölçüde düzelttik. Ama düşman bütün bunları görür, karşı önlemleri alır ve kudreti, gücü üstün gelirse, yine davadan vazgeçmek fikrinde değildik. Sonuna kadar uğraşacaktık. Ve zaten böyle bir karar olmazsa, ne tehlikeli önlemler almak mümkün olur, ne pazarlıkta sonuna kadar, istediğin sonucu alıncaya kadar dayanmak mümkün olur. Böyle durumlarda pazarlık son derece güçtür. Sonuç almak son derece güçtür. Hiç kuşkusuz kudretli düşmanlarla mücadele edersen.” Bu şartlar altında 3 Ekim günü Mudanya’da başlayan müzakerelerde Karaağaç İstasyonu konusu ilk kez ortaya atıldı. İsmet Paşa Ankara’ya çektiği telgrafta ertesi gün karşı projeyi sunacaklarını bildirdi ve 4 Ekim günü Yunanlılardan teslim alınacak bölgede Müttefik birliklerinin bir ay kalmasına Türkiye karşı çıkarak, bu birliklerin Türklere teslimle birlikte bölgeden çekilmesini istedikleri bilgisi iletilmiştir. Müttefiklerin Mudanya kararlarının hükümetlerinin onayından sonra yürürlüğe girmesi önerisine karşılık ise İsmet Paşa, konferans biter bitmez Türk birliklerinin de ileri harekâta geçmekte serbest olacaklarını söylemiştir.11 Mustafa Kemal’in Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde ilk günlerin görüşmelerine ilişkin olarak şunları ifade ettiği görülmektedir: “Mudanya Konferansı’nı büsbütün başka ve daha geniş esaslar üzerinde toplattırmış bulunuyoruz. O esaslar, Trakya’nın bir an önce boşaltılıp bize teslim edilmesinden ibarettir. Buna karşılık Boğazlar’dan ordularımızın geçmemesine aittir. Şimdi Mudanya konferansı ister olumlu, ister olumsuz neticelensin, biz bir an evvel barış masasının başına geçmeliyiz. Dolayısıyla neden dolayı çekiniyoruz? Biz Mudanya Konferansı olumsuz çıkarsa barış konferansına gitmekten çekinecek miyiz? O zaman bir taraftan askerî harekât devam eder, diğer taraftan da barış müzakereleri devam eder. Onun için ertelenmesinde bir fayda yoktur. İkincisi, dün geceden beri İsmet Paşa ile haberleşmekteyiz. Şimdiye kadar bu müzakere edilen maddeleri kendisi bana söylemiştir. Bir bakıma bizim teklifler onlar tarafın11 İsmet İnönü, a.g.e, s. 30.
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1