41 ÇÖKÜŞTEN ZAFERE LOZAN, OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E 200 YILLIK MÜCADELE söyledi. Bu mümkün olamazsa Türk ordusunun Komutanı Halil Paşa’ya İngiliz askerlerinin serbest bırakılması karşılığında 2 milyon sterlin rüşvet teklif edilmesiydi. Her iki görev için Arabistan’da bulunan istihbarat subayı Lawrence görevlendirildi. İki yöntem de başarısızlığa uğrayınca General Townsend başta olmak üzere 227’si subay olan 13.309 İngiliz askeri teslim oldu. İngilizlerin ve Fransızların yaptığı entrikalar, Mekke Şerifi Hüseyin’e verdiği ve asla gerçekleşmeyecek olan vaatler yoluyla başlatılan Arap ayaklanması Osmanlıların o bölgede uğradığı yenilgiye yol açan nedenlerden biri oldu. Cemal Paşa Şerif Hüseyin’in İngilizlerin yönlendirmesiyle bir ayaklanma başlatacağından son ana kadar haberdar olamadı. Süveyş Kanalına yönelik seferin de Alman karargâhının talepleri doğrultusunda yapıldığını belirtiyor. Bu arada Almanlar güçlüklerle karşılaştıkları Galiçya Cephesine çok sayıda Türk askerinin gönderilmesini talep ettiler. Enver Paşa bu talep üzerine iyi eğitilmiş bir Kolorduyu o cepheye gönderdi. En iyi birliklerin o cephelere gönderilmesi Ortadoğu’da savaşan birliklerimize yeterince takviyede bulunulmasını olanaksız hale getirdi. Savaşın sonu yaklaşmıştı. Buna rağmen Kafkasya cephesinde Türkler başarılar kazandılar. 3 Mart 1918’de Brest Litovsk’da imzalanan antlaşmayla Kars, Ardahan ve Batum’un Rus askerlerince boşaltılması kararlaştırıldı. Bu arada Türk ordusu Erzincan’ı, Trabzon’u, Erzurum’u ve Van’ı ele geçirdi. 6 Nisan’da Sarıkamış’ı, 14 Nisan’da Batum’u ve 25 Nisan’da da Kars’ı geri aldı. Ancak Batı cephelerinde yenilen Almanların amacı Kafkasya’daki petrollere sahip olmaktı. Almanya Türkiye’nin o bölgede kazanımlar elde etmesine karşıydı. Enver Paşa bölgeye geldi. Savaşın son aşamasında Türklerle Almanla arasında büyük bir çıkar çatışması meydana geldi. Almanya’yla Türkiye’de en çok güvendikleri Enver Paşa arasında sert rüzgârlar esiyordu. İsmet Paşa savaşın sonlarında Türkiye ile Almanya arasında çıkar çatışmaları olduğunu görüyor ve Hatıralarında “Almanya istediği ölçüde bir zafer kazansaydı onlardan kurtuluş kolay olmayacaktı. Açıkça görülüyordu ki, Türkiye’ye gitmemek üzere gelmişlerdi,” diyor. Osmanlı Devleti 1918 yılının Ekim ayında mütareke talebinde bulundu. İngiltere Akde-
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1