64 TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN VE LOZAN’IN 100. YILINA ARMAĞAN Reisi Rauf Bey ise böyle bir açıklama yapamayacağını bildirirken, Cebelibereket Mebusu İhsan Bey böyle önemli bir hususun 300 kişinin içinde konuşulmasının uygun olmadığını söyledi. Menteşe Mebusu Tevfik Rüştü Bey, meclisten seçilecek herkesin aynı liyakatla bu görevi yapacağını düşünmekteydi. Bununla beraber, meclise dayanmak ve güç almanın önemine dikkat çekerek, meclisin göz ardı edildiği bir ortamda 2-3 kişiye güvenilemeyeceğini vurgulamak ihtiyacı hissetmişti. Rauf Bey ise tekrar söz alarak konferansın yurt içinde veya dışında gerçekleşmesi durumuna göre Vekiller Heyeti’nin seçim yapacağını, şu anda beklemek gerektiğini belirtmiş ve oturum son bulmuştu.1 Bir süre sonra İtilaf Devletleri Türk zaferinin simgesi haline gelen İzmir’de yapılacak görüşmelerin kendileri açısından uygun olmayacağını düşünerek, 27 Ekim’de verdikleri cevapta konferansın 13 Kasım’da Lozan’da olmasını istemişlerdi.2 Ayrıca, konferansa Ankara Hükümeti’yle beraber İstanbul Hükümeti de davet edilmişti. İtilaf Devletleri’nin Türkler arasında yeni bir sorun yaratmak isteyen bu hamlesine karşılık Ankara Hükümeti de saltanatı kaldırdı ve siyasî bir inkılâp gerçekleştirdi. Böylece, İstanbul Hükümeti’nin görüşmelere katılma ihtimali ortadan kaldırıldı. Lozan’a Gidecek Türk Delegasyonu’nun Seçilmesi Lozan’a gidecek Türk heyetinde kimin başkan olacağı her kesimin merak ettiği bir husustu. Heyet başkanlığı için ilk akla gelen kişilerden birisi olan İcra Vekilleri Heyeti Reisi Rauf Bey, anılarında Lozan’a gitmeyi istemediğini belirtmiş olmakla beraber, daha sonraki tavırlarından gitmek istediği anlaşılmaktadır. Rauf Bey özellikle Mondros Mütarekesi’ni imzalamış olmasının getirdiği rahatsızlık dolayısıyla batılı devletlerle hesaplaşma imkânı bulmak istemekteydi. Heyet başkanlığı konusunda İsmet Paşa ile Rauf Bey isimleri üzerinde tartışma cereyan etmiştir. Mustafa Kemal Paşa’nın Rauf Bey’i tercih etmemesinde kuşkusuz bazı nedenler vardı. Şöyle ki, Rauf Bey’in İcra Vekilleri Reisi olması zaten bir engeldi. Zira Lozan görüşmelerine katılacak ülkeler Dışişleri Bakanları 1 Türkiye Büyük Millet Meclisi Gizli Celse Zabıtları (TBMMGCZ), İn’ikat: 121, Celse: 3, 18 Teşrin-i evvel 1338 (1922), III, Ankara 1985, s. 972-977. 2 M. Cemil Bilsel, Lozan, II, İstanbul 1998, s. 2.
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1