141 LOZAN ANTLAŞMASI BAĞLAMINDA TÜRK DIŞ POLİTİKASI VE GÜVENLİK POLİTİKASI kamuoyunda da Türk devletinin geleceği açısından tereddütleri gidermede turnusol kâğıdı etkisi yapmış; Milli Mücadele’ye olan halk desteği daha da artmış; antlaşma Türk aydınların çoğunluğu arasında acı tepkilere yol açmış; adeta tüm ülkede toksin etkisi yaratmıştır. Bu anlayışla verilen mücadele ile Sevr’in geçersizliği kanıtlanmış (Gümrü Ant.) ve Yunanistan’a karşı Batı cephesinde zaferler kazanılmaya başlanmıştır. Yunanlılara karşı kazanılan askeri zaferler siyasi meyvelerini vermekte gecikmemiştir. Sakarya zaferinden sonra İngiliz hükümeti Ankara’ya karşı izlenen politikayı Ankara’nın lehine olarak gözden geçirme kararı almıştır. Kuvay-ı Milliye döneminde Güney Cephesi’nde Adana yöresindeki mücadele sonunda Fransızların TBMM’den ateşkes talep etmesi (30 Mayıs1920), siyasi ilişkilere yeni bir boyut kazandırmıştır. Fransa’nın bu ateşkesi İstanbul Hükümeti yerine TBMM ile yapmasıyla Fransa, Ankara Hükümetini zımnen tanımış oluyordu. Bu dönem Türk dış politikasında iki temel özellik göze çarpmaktadır. Bağımsızlık düşüncesinin temel dinamiği olan “Kuvay-ı Milliye Ruhu”na dayanan güçlü bir gerçekçilik yanında, ölçülü, olunabilirliği kolayca ve olumsuz yönde tartışılamayacak dengeli bir idealizm. Milli Mücadele’nin ana motoru olan “Kuvay-ı Milliye Ruhu”nda çok dinamik girişimciliğe, gözüpekliğe, ataklığa yer vardır. Hatta bu nitelikler o ruhun onsuz olmaz (sine qua non), ayrılmaz bir parçasıdır.12 1. LOZAN’A GİDEN YOL VE MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ VE KURTULUŞ SAVAŞINDA ZAFERİN AÇTIĞI HUKUKİ STATÜKO Lozan Antlaşması ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu yana Türkiye’nin Avrupa ve dünya devletleri ile olan ilişkileri belli bir çerçeve içine oturtulmuştur. Bazı gözlemcilere göre Türkiye Lozan anlaşması ile Müslüman dünyada, Batının teknolojik ve ekonomik üstünlüğüne karşı oluşan tarihsel tepkinin en başarılı örneğini vurgulamaktadır. Diğer bir görüşe göre de Ortadoğu tarihinde ilk defa olarak, 19. yüzyıl Avrupa 12 Fahri Yetim, “Atatürkçü Dış Politika Bağlamında 1919-1922 Dönemi Türk Dış Politikası”, Sosyal Bilimler Dergisi, https://acikerisim.aku.edu.tr/xmlui/handle/11630/3638.
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1