LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASININ 100. YILINA ARMAĞAN

184 TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN VE LOZAN’IN 100. YILINA ARMAĞAN sorunları yıkarak, hem konferanstan kazançlı çıkmak hem de geleceğe dönük birtakım ayrıcalıklar elde etmek istiyorlardı. Bu durum görüşmelerin seyrini değiştirebilir ve Türk heyetinin yükünü arttırabilirdi. Buna karşılık Türk tarafı, Batılı Devletlerin Osmanlı Devleti ile olan tarihsel sorunlarına sahip çıkmıyor ve geçmişin derinliklerinden birikerek gelen bu sorunların Osmanlı’nın yıkılmasıyla gömüldüğü görüşünü savunuyordu. Yukarıdaki konuşmadan sonra, Batılı Devletler kısmi bir yumuşama gösterdi ve konferansın ismi “Yakın Doğu İşleri Hakkında Lozan Konferansı” olarak benimsendi. Ayrıca Boğazlar ile ilgili görüşmelere Karadeniz’de kıyısı bulunan devletlerin de katılması uygun görüldü.21 Yine aynı gün konferansta görüşülecek konular ile ilgili olarak üç ayrı komisyon kuruldu. Birincisi İngiltere temsilcisi Lord Curzon’un başkanlığını yapacağı, arazi, askerlik ve Boğazlar ile ilgili komisyon; ikincisi İtalya temsilcisi Marki Garroni’nin başkanlığındaki, Türkiye’deki azınlıklar ile ilgili komisyon; üçüncüsü ise Fransa temsilcisi M. Barrére’nin başkanlığını yapacağı, malî ve iktisadî işlerle ilgili komisyon olmak üzere!..22 Komisyonlarda Türk heyetine başkanlık verilmemesi tartışma yaratmışsa da sonuç değişmedi. İtilaf Devletleri davet eden taraf olduklarını iddia ederek, komisyon başkanlığını kendilerinin üstlenmesi gerektiğini açıkladılar. Ama komisyon başkanlığı sayesinde görüşmelerin seyrini doğrudan belirleme gücünü elde ettiklerini düşünüyorlardı. Görüşmeler başladıktan sonra İsmet Paşa, konferans boyunca her akşam Ankara’ya rapor gönderdi ve duruma göre yeni talimat istedi.23 Karşılıklı olarak 1600’e yakın telgraf çekilmişti ve hemen her konuda Ankara’dan talimat alınmış, bilgi verilmişti. Ancak telgrafların birçoğu sağlıklı olarak yerine ulaşmamıştı. Rauf Bey bu yüzden zaman zaman yakın çevresine telgrafların geç ve yanlışlarla dolu olarak geldiğinden yakınmıştı.24 Lozan Konferansının birinci döneminde Rauf Bey ile İsmet Paşa arasında ciddi görüş ayrıkları yaşanmadı. Ankara-Lozan arasındaki telgraf21 Lozan Barış Konferansı. Tutanaklar-Belgeler, (Çeviren: Seha L. Meray), I. Takım, I. Cilt, I. Kitap, Ankara 1969, s.7. 22 Karacan, a.g.e., s.71, Türk İstiklal Harbi, s.128. 23 Dr.Rıza Nur, Hayat ve Hatıratım, III. Cilt, İstanbul 1968, s. 994. 24 Simeon İ Aralov, Bir Sovyet Diplomatının Türkiye Hatıraları, (Çev. Hasan Ali Ediz), İstanbul 1967, s. 207.

RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1