LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASININ 100. YILINA ARMAĞAN

189 LOZAN KONFERANSI’NIN İÇ POLİTİKAYA YANSIMASI: RAUF BEY-İSMET PAŞA ÇEKİŞMESİ de Müttefik Devletlerin başkentlerinde görüşmelerin yeniden başlaması için çalışmalara başlandı. Çünkü 4 Şubat 1923’te konferans iptal edilmemiş, kesintiye uğramıştı. Bu dönemde Londra’da Fransa elçisi ile Lord Curzon arasında konferans ile ilgili bir görüşme yapıldı ve ikinci dönem için fikir birliğine varıldı. Ayrıca ikinci dönemin İstanbul veya Lozan’da başlaması için prensipte anlaştılar. Ancak İtalyanlar, bu görüşe katılmadı ve kesinlikle Lozan’ı tercih etiklerini açıkladılar.40 Ankara’da ise meclisteki tartışmalardan sonra konferansın devamı için yoğun bir çalışma dönemine girildi. 8 Mart’ta, Batılılara hazırlanan barış projesi bir nota ile verildi. Bu projeye göre; Musul, Türkiye ile İngiltere arasında barıştan sonra 12 ay içinde halledilecek, anlaşma olmadığı takdirde Milletler Cemiyeti’ne başvurulacaktır. Karaağaç Yunanistan’a terkedilecektir. Boğazların statüsü ve azınlıklar meselesinde herhangi bir anlaşmazlık yoktu. Ancak borçların ödenmesi konusunda hâlâ anlaşma sağlanamamıştı.41 İngiltere ve müttefikleri, 8 Mart 1923 Türk notasına 28 Mart’ta cevap verdiler. Notada, ikinci dönem görüşmelerinin 23 Nisan’da yine Lozan’da başlayacağı belirtildi.42 Türk Hükümeti, 7 Nisan’da Müttefik Devletlerin notasına cevap vererek, konferansın 23 Nisan’da Lozan’da başlamasının kabul edildiğini bildirdi.43 Bu arada 1 Nisan 1923’te Meclis’te seçim kararı alınmıştı ve bu sayede Lozan’a gidecek Türk Heyeti, İkinci Grubun baskısından kurulmuştu. Böylece Türkiye’nin dış politik gündemini Lozan, iç politik gündemini ise yapılacak olan seçimler oluşturacaktı. Karşılıklı notalarda da belirtildiği gibi Lozan Konferansı’nın ikinci dönemi 23 Nisan 1923’te başladı. Konferansı yeri, salonu ve Türk Heyeti dışında pek çok şey değişmişti. İkinci dönemdeki görüşmeler hem konu hem üslup hem ortaya çıkan sonuç açısından hemen her yönden farklı cereyan edecekti. 40 Tan, 6.3.1923. 41 İnönü, a.g.e., s. 105. 42 Bilsel, a.g.e., s. 109; Karacan, a.g.e., s.229, Türk İstiklal Harbi, s. 217. 43 Türk İstiklal Harbi, s. 220.

RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1