94 TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN VE LOZAN’IN 100. YILINA ARMAĞAN lardır. Batılı devletlerin Ermeni isteklerini desteklemekten vazgeçmelerinin en önemli sebepleri şunlardır: Doğu Anadolu’da bir Ermeni nüfusunun kalmaması, İtilaf Devletlerinin kendi aralarındaki menfaat çatışmaları, ABD’nin Ermenistan mandasını kabule yanaşmaması, Ermenistan’ın yaşatılmasının siyasi, ekonomik ve askeri yardıma bağlı olması, Ermenistan’ın 1920 Aralık’ında Sovyetler Birliği tarafından işgali, Milli Mücadelenin başarılı olması ve yaptığı anlaşmalarla Türk- Ermeni sınırını belirleyerek, TBMM’nin sorunu kendi açısından bitirmesi, Lozan görüşmeleri sırasında Türk tarafının bu konudaki kararlı tutumu Ermeni sorununun Lozan Anlaşması’nda yer almamasına mani olmuştur. Ermeniler, antlaşmanın yalnızca azınlıklar bölümünde yer almaktadır. Burada da Türk tezi kabul edilerek Ermeni vatandaşların diğer azınlıklar gibi hiçbir ayrıcalık gözetilmeden Türkiye’nin ayrılmaz bir bütünü olarak, tam bir vatandaşlık hukuku içerisinde yaşamaları söz konusudur.30 Dolayısıyla Lozan Antlaşması’nda Ermenilerle ilgili özel hükümler bulunmamaktadır. Türkiye’de kalan Ermenilerin statüsü diğer Müslüman olmayan azınlıklar gibi Lozan Antlaşması’nın 37. ve 45. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu azınlık hakları dışında 30. 31. ve 32. maddeler ile Türk tabiiyetine geçmek isteyen herkes için iki yıl içinde başvuru hakkı tanınmıştır.31 Lozan Antlaşması’nda azınlıkların durumunun ele alındığı maddeler şöyledir: Madde 37: Türkiye, 38.maddeden 44.maddeye kadar olan maddelerin kapsadığı hükümlerin temel yasalar olarak tanınmasını ve hiç bir kanunun, hiç bir yönetmeliğin (tüzüğün) ve hiç bir resmî işlemin bu hükümlere aykırı ya da bunlarla çelişir olmamasını ve hiç bir kanun, hiç bir yönetmelik (tüzük) ve hiçbir resmî işlemin söz konusu hükümlerden üstün sayılmamasını yükümlenir. Madde 38: Türk Hükümeti, Türkiye’de oturan herkesin, doğum, bir ulusal topluluktan olma (milliyet, nationalite), dil soy ya da din ayrımı yapmaksızın, hayatlarını ve özgürlüklerini korumayı tam ve eksiksiz olarak sağlamayı yükümlenir. 30 K.Gürün, a.g.e., s. 298-303; E. Uras, a.g.e., s.706 vd. 31 Lozan Barış Konferansı Tutanaklar ve Belgeler, VIII, Çev. Seha L. Meray, İstanbul 2001, s. 9-13.
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1