195 LOZAN KONFERANSI’NIN İÇ POLİTİKAYA YANSIMASI: RAUF BEY-İSMET PAŞA ÇEKİŞMESİ rasimi yapılmak üzere şimdiden taraf-i devletlerinden bu vaktin tayin ve tesbitini acilen iş’arını rica ederim.”67 Nihayet 24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Antlaşması imzalandı.68 Lozan Antlaşmasının imzalanması ile birlikte Rauf Bey ve İsmet Paşa arasındaki anlaşmazlık iyice su yüzüne çıktı. Rauf Bey ortaya çıkan kırgınlıktan dolayı, İsmet Paşa’ya kutlama telgrafı çekmek istemedi. Ancak Mustafa Kemal Paşa araya girerek Rauf Bey’in telgraf çekmesini sağladı.69 Rauf Bey kendi hatıralarında ise kutlama telgrafının kendi isteğiyle ve kendisi tarafından çekildiği belirtiyordu.70 Mustafa Kemal Paşa’ya göre Rauf Bey, Mondros ile Lozan’ın mukayesesinden çekinmişti ve telgrafında Mondros’a değinerek kendisini savunmaya çalışmıştı.71 Türk Heyetinin Lozan’dan Ankara’ya döndüğü günlerde, Ankara’da ilginç gelişmelere sahne oldu. Görüşmeler sırasında İsmet Paşa ile anlaşmazlığa düşen ve bu konuda Mustafa Kemal Paşa’dan umduğu desteği bulamayan Rauf Bey, görevinden istifa etti. İstifa olayı, Rauf Bey ile Ali Fuat Paşa’nın Mustafa Kemal Paşa’yı bir ziyaretleri sırasında gerçekleşti. Mustafa Kemal Paşa, Nutuk’ta Rauf Bey’in istifasını şöyle açıklıyordu: “Heyet-i Murahhasamız vazifesini ikmal ettikten sonra, Ankara’ya avdet etmek üzere, yolda bulunuyordu. Herkes heyet-i murahhasayı yakından takdir etmek için tehalük gösteriyordu. O günlerde idi, Heyet-i Vekile Reisi Rauf Bey, meclis reisi sanisi Ali Fuat Paşa ile birlikte, Çankaya’da nezdime geldiler. Rauf Bey; Ben, dedi, İsmet Paşa ile karşı karşıya gelemem. Onun istikbalinde bulunamam, müsaade ederseniz, muvasalatında, Ankara’da bulunmamak, daire-i intihabiyemde bir devir yapmak üzere, Sivas istikametinde seyahate çıkayım. Rauf Bey’e, bu tarz-ı hareketine bir sebep olmadığını, burada bulunmak, İsmet Paşa’yı bir hükümet reisine yaraşır surette kabul etmek ve vazifesini hüsn-ü ikmal ettiğinden onu şifahen de takdir ve tebrik etmek muvafık olacağını söyledim. Rauf Bey, kendime hâkim değilim; yapamayacağım dedi ve seyahate çıkmak hususunda ısrar etti. 67 Cebesoy, a.g.e., s. 344. 68 Lozan Barış Antlaşması’nın tam metni için bakınız: Düstur, 11 Ağustos 1339-19 Teşrinievvel 1340, III. Tertip, V. Cilt, İstanbul 1931, s. 15 ve devamı; İsmail Soysal, Tarihçeleri ve Açıklamaları ile Birlikte Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları, I. Cilt, Ankara 1983, s. 85-139. 69 Nutuk, II. Cilt, s. 789. 70 Orbay, a.g.e., s. 83. 71 Nutuk, II. Cilt, s. 790.
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1