38 TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN VE LOZAN’IN 100. YILINA ARMAĞAN duğunu düşünenlerin sayısı az değil. Bunların arasında Celal Bayar, Enver Ziya Karal, Doğan Avcıoğlu ve Ahmet Emin Yalman gibi önemli şahsiyetler de yer alıyor. 31 Marttan bir gün sonra Selanik’ten yola çıkan Mahmut Şevket Paşa’nın komutasındaki Harekat Ordusu İstanbul’a gelerek isyanı bastırdı. Bu ordunun Kurmay Başkanı olan Kolağası Mustafa Kemal subayların görevlerine dönmeleri için ısrarlı bir mücadele açmıştı. İsmet Paşa da Hatıralarında o günlere ait izlenimlerini anlatırken “Hepimiz bir noktaya samimi ve kesin olarak inanmış bulunuyorduk. Orduyu mutlaka siyasetten kurtarmak lazımdı.” diyor. 27 Nisan 1909’da Mebuslar ve Ayan üyeleri Yeşilköy’de toplanarak Abdülhamit’in tahttan indirilmesini kararlaştırdılar. Şeyhülislam’dan fetva alındı. Abdülhamid tahttan indirilerek Selanik’e gönderildi. Osmanlı İmparatorluğunu parçalamak amacıyla yabancı devletlerce başlatılan savaşlar ülkeyi hızla çöküntüye sürükledi. 1911 yılının sonlarında İtalya Trablusgarp ve Bingazi’ye karşı saldırıya geçti. Mustafa Kemal, Enver Bey ve arkadaşları yerli halkı İtalyan saldırısına karşı örgütlediler. Kıyılarda başarılı olan İtalyan’lar ülkenin içlerine giremediler. Ancak İtalyan donanması 12 Adayı işgal etti. Bu gelişmeler olurken 8 Ekim 1912’de Karadağ Osmanlılara savaş açtı. Bir hafta sonra Osmanlı devleti Balkan ülkelerine savaş ilan etti. Bir ay süren savaşın sonunda Osmanlı ordusu yenilgiye uğradı. Düşman orduları Çatalca’ya kadar geldi. Yunan donanması Limni, İmroz, Taşoz, Sakız, Bozcaada ve Midilli’yi işgal etti. 30 Kasım’da mütareke imzalandı. Büyük devletlerin İstanbul’daki elçileri Babıali’ye bir nota vererek Edirne’nin Balkan İttifakı devletlerine verilmesini istediler. Bu arada Balkan Savaşı’nı kazanan ülkeler arasında anlaşmazlıklar çıktı. 29 Haziran 1913’te Bulgar kuvvetlerinin saldırıya geçmesi üzerine 2. Balkan Savaşı başladı ve Osmanlı ordusu harekete geçerek Edirne’yi geri aldı. Balkan savaşlarındaki yenilgilerin sebebi neydi? İsmet Paşa “En büyük sorumluluk savaştaki komutanlara aitti. Ordunun siyasete karışmasının da bu yenilgilerde rolü olmuştur. Ayrıca Yemen isyanında oraya otuz beş
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1