50 TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN VE LOZAN’IN 100. YILINA ARMAĞAN İsmet Paşa Akdeniz ve Ege Denizindeki Adaların Türkiye’nin güvenliği için taşıdığı önemi belirtirken Limni, Midilli, Sakız Sisam ve Nikerya adalarının tam olarak askersizleştirilmesi gerektiğini, İmroz ve Bozcaada’nın büyük devletlerin 14 Şubat 1914 tarihli notalarıyla Türkiye’ye bırakıldığını hatırlattı. Azınlıklar Konusu Azınlıklar konusu görüşülürken Lord Curzon diplomatik kurallara uymayan bir manevra yaparak bu konunun gündeme alındığını Türk tarafına çok geç bildirdi. O sırada İsmet Paşa istirahate çekilmişti. Delegasyonun kâtibi İsmet Paşayı rahatsız etmekten çekindi. Oysa acil durumlarda mutlaka Paşaya derhal bilgi verilmesi gerekiyordu. İsmet Paşa’nın bu işe canı sıkıldı. Curzon Türk delegasyonuna hazırlık yapmak için yeterli zaman bırakmamıştı. Ama bu konuda daha Ankara’dan ayrılmadan önce hazırlanmış bir konuşma notu vardı. Paşa toplantıda bu notu okudu. Sonunda görüşlerini şöyle özetledi: Türkiye’de azınlıkların kaderinin iyileştirilmesi, her türlü yabancı müdahalesinin ve dışarıdan kışkırtmalarda bulunulmasının ortadan kaldırılmasına bağlıdır. Bu amaç ancak Türk ve Rum halklarının değişimiyle gerçekleştirilebilir. Nüfus değişiminin dışında kalacak azınlıkların güvenlikleri ve gelişmeleri için Türk yurttaşı olarak bütün görevlerini yerine getirecek topluluklara Türkiye’nin geniş görüşlü politikasının vereceği garantiler yeterlidir. Lord Curzon görüşülen bütün bu konuların çözüme bağlanmasını erteliyor, sorunları bir birine bağlamaya çalışıyor ve Türklerden taviz almaya çalışıyordu. Ancak sonunda İsmet Paşa’nın görüşleri kabul edildi. Patrikhane Meselesi İstanbul’daki Rum Patrikhanesi yüzyıllardan beri Osmanlı devleti için sorun oluşturmuştu. Özellikle Yunan isyanı sırasında ayaklanmacılara destek vermişti. Anadolu’nun işgali sırasında da Yunanlılarla işbirliği yapmıştı. Onun için Türkiye Lozan’da Patrikhane’nin yurt dışına çıkartılması için yoğun çaba sarf etti. Diğer müttefikler açısından ise konunun dini boyutu önem taşıyordu. Sonunda Lord Curzon’un Türkiye’nin
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1