51 ÇÖKÜŞTEN ZAFERE LOZAN, OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E 200 YILLIK MÜCADELE şikâyetlerini haklı bulduklarını söylemesinden ve bundan sonra Patrikhanenin hiç bir siyasi konuya karışmayıp sadece İstanbul’daki Rumların dini ihtiyaçlarıyla ilgileneceği konusunda taahhütte bulunması üzerine bu koşullar çerçevesinde görüş birliği sağlandı. Lozan’da Ermenilerin Girişimleri Lozan’da, Osmanlı eski Dışişleri Bakanlarından Noradukyan Efendi, yanında militanların görüşlerini savunan bir Ermeni olduğu halde İsmet Paşa’yı ziyaret etti ve tehditkâr sözlerle bir Ermeni yurdunun kurulması talep etti. İsmet Paşa bu taleplere sert tepki gösterdi ve kendilerine şunları söyledi: “İstekleriniz uygulanması mümkün olamayan şeylerdir. Memleketimizin bir yerini ayırıp size suni bir vatan ve devlet olarak vermeyi öneriyorsunuz. Biz bunu düşünemeyiz. Kabul edemeyiz, yapamayız... Bakınız, sonuna kadar uğraşacaksınız, fakat aramızdaki her türlü itimat kalkacak. Aramızdaki itimat ve samimi hava bozulduktan sonra siz tekrar geleceksiniz. Artık görüşme imkânımız olmayacak. Unutmayın, ben sizinle görüşmeyeceğim” dedi. Bir süre sonra Ermeni tezlerini savunan İsviçreli bir profesör İsmet Paşa’yı ziyaret ederek aynı talepleri dile getirdi. İsmet Paşa ona da şu cevabı verdi: “Profesör Efendi. Haksız bir şey istiyorsunuz. Sizin istediğiniz Türkiye’nin insanları arasında ahengin kurulması değil, bozulmasıdır. Fena bir yoldasınız. Başarılı olamazsınız. Bana memleketin bölünmesini teklif ediyorsunuz. Biz memleketimizi parçalanmaktan kurtarmak için bütün Cihan Savaşı boyunca uğraştıktan sonra dört yıl daha uğraşmışızdır. Sizin cemiyetinizin yapacağı mücadele bizim yendiğimiz devletler ve güçlükler yanında çok önemsiz kalır. Çok az gelirsiniz.” Yeni Türkiye’nin haksız talepler karşısındaki duruşu işte böyle kararlı bir duruştu. Atatürk Lozan’daki gelişmeleri günü gününe izliyor ve bu baskılara karşı Türkiye’nin tepkisini iç ve dış basına ve kamuoyuna bildiriyordu. Bilal Şimşir’in Lozan Günlüğü kitabında Atatürk’ün 16 Ocak’ta yaptığı bir konuşmada şunları söylediğini yazıyor: “Lozan Konferansı devam ediyor. İnşallah arzu ettiğimiz sonuca ulaşacağız. Gerçi düşmanlarımız çok çetindir. Memleketimizi bir sömürge haline getirmeye uğraşıyorlar. Fakat bu defaki delege heyetimiz her zaman karşılarına çıkanlar gibi de-
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1