52 TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN VE LOZAN’IN 100. YILINA ARMAĞAN ğildir... Bu hususta hayatımıza kastetmekte inat edecek olurlarsa ordularımız hukukumuzu korumaya daima hazırdır.” Lozan’da ele alınan konular arasında Kapitülasyonlar önemli bir yer tutuyordu. Kanuni Sultan Süleyman’ın zamanında iyi niyetle Fransızlara verdiği kapitülasyonlar sonunda birçok devlete tanınan ve Osmanlı devletinin elini kolunu bağlayarak bağımsız bir devlet olma özelliğini fiilen kaldıran tavizler halini almıştı. İsmet Paşa İkinci Komisyonun 2 Aralık 1922 tarihli toplantısında Kapitülasyonlar hakkındaki Türkiye’nin görüşlerini zabıtlara geçirirken şunları söyledi: “Türk hükümeti, kapitülasyonların özünü olduğu gibi tutup da yalnız bunların adını ve biçimini ortadan kaldırmaya yönelebilecek görüşleri hiçbir şekilde kabul edemez. Osmanlı İmparatorluğu’nun en şanlı ve en güçlü olduğu sırada, Kanuni Sultan Süleyman Frenk topluluğuna ayrıcalıklar vermişse, bunun nedeni, o vakit devlet egemenliğinin günümüzde olduğu gibi kesin ve tekelci bir nitelikte olmamasındandı. Padişahın o sırada bu ayrıcalıkları vermekle İmparatorluğun egemenliğini kısıtlamak ve azaltmak istemiş olabileceğini hiç kimse söyleyemez.” İsmet Paşa çeşitli vesilelerle yaptığı konuşmalarda bu görüşleri dile getirdikten sonra “Öteki Avrupa devletlerinin hiçbirinde, hatta Yunanistan ve öteki Balkan ülkelerinde bile böyle bir kapitülasyon rejimi yoktur” demiştir. Lozan Konferansının 1923 yılının Şubat ayında kesilmesinin başlıca sebeplerinden biri Müttefik ülkelerin Kapitülasyonlar konusunda ısrarcı olmalarıdır. İsmet Paşa’nın başta Lord Curzon olmak üzere yabancı delegelerle yaptığı özel ikili görüşmelerde söylenenler Konferansın havasını ve tarafların tutumlarını göstermesi açısından ilgi çekici oluyordu. Laterna Benzetmesi Yapan Lord Curzon’a İsmet Paşa’nın cevabı: Konferansta ve iki görüşmelerde İsmet Paşa her vesileyle Türkiye’nin egemenliğine ve bağımsızlığına verdiği önemden söz ediyor ve bu temel ilklerden hiçbir şekilde vaz geçmeyeceğini vurguluyordu. Lord Curzon
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1