88 TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN VE LOZAN’IN 100. YILINA ARMAĞAN Madde 90- Madde mucibince tayin edilecek sınırlar mezkûr vilayetlerin bütününün veya bir parçasının Ermenistan’a bırakılmasının icap ettirdiği halde Osmanlı Devleti mezkûr karar tarihinden başlayarak terk edilecek topraklar üzerinde bütün hukuk ve tasarruflarından feragat ettiğini şimdiden beyan eder13. Madde 92- Ermenistan’ın Azerbaycan ve Gürcistan ile olan hududu ilgili devletler tarafından anlaşarak tayin edilecektir. 89. maddede açıklanan karar kabul edildikten sonra ilgili devletler görüşerek hudutlarını tespiti başaramadıkları takdirde bu hudut müttefik büyük devletler tarafından tayin edilecek ve bunun arazi üzerinde uygulanması kendilerine ait olacaktır. Madde 93- Ermenistan Hükümeti, Ermenistan’a ırk, dil veya din bakımından halkının çoğunluğu dışında bulunanların menfaatlerini korumak için başlıca müttefik devletlerin gerekli görecekleri hükümleri, sözü geçen devletler ile yapılacak bir antlaşmaya bu hükümlerin konmasına razı olmak suretiyle kabul eder.14 Madde 230- Osmanlı Hükümeti, l Ağustos 1914 tarihinde Osmanlı İmparatorluğunun parçası bulunan herhangi bir toprak üzerinde, savaş durumu sırasında işlenen topluca ölümlerden sorumlu olan ve müttefik devletlerce istenen kişileri kendilerine teslim etmeyi yükümlenir.15 Sevr Antlaşması hükümleri ile Ermeni Devleti’ni güvence altına aldığını düşünen Ermeniler, bununla yetinmemiş ve Millî Mücadeleyi yürüten kuvvetlerle olan ilişkilerini düzeltmek amacıyla Milletler Cemiyeti’ne başvuruda bulunmuşlardır. Milletler Cemiyeti, 1920 Kasım’ında yaptığı görüşmede oybirliği ile şu kararı almıştır.16 Mümkün olduğu kadar kısa bir zamanda müthiş Ermeni trajedisine son vermek için, konsey ile görüşmek ve birlikte çalışmak isteyen Asamblee, hükümetlerle anlaşmak ve Ermenistan ile Kemalistler arasındaki savaşa son vermek için, bir devletin görevlendirilmesini ve Ermenistan ile Kemalistler arasındaki durumu sona 13 Yılmaz Altuğ, “Onaylanmayan Antlaşmalar-Sevr”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi Dün/ Bugün/ Yarın, (Mayıs 1970), s.20. 14 Esat Uras, Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, İstanbul 1987, s.654-655. 15 K.Gürün, aynı eser, s.252; Sevr Antlaşmasının Ermeniler yönünden ayrıntılı değerlendirilmesi için bkz. Hikmet Özdemir, Mondros’tan Lozan’a Ermenilerin Uyrukluk Sorunu, Ankara 2010, s. 32-42. 16 E. Uras, aynı eser, s. 696-697.
RkJQdWJsaXNoZXIy NzE2Njg1